Versnelling genetische vooruitgang met data oorbiopt kalf

8 vragen aan Corné Kroon van Bles Dairies Farm en zijn fokkerijadviseur Jan Aalberts

Mede door het afschaffen van de derogatie blijven de kosten voor jongveeopfok stijgen. Het is deze ontwikkeling die Corné Kroon, bedrijfsleider van de Bles Dairies Farm, nóg gemotiveerder maakt om zijn fokkerijstrategie op scherp te zetten. Hij wil niet meer jongvee opfokken dan nodig is en selecteert zijn allerbeste vrouwelijke dieren op basis van genomic-informatie met Semex Elevate.

Wat is jullie fokstrategie?

Corné: ‘Wij streven naar een gezonde, hoogproductieve veestapel en melken met drie melkrobots. Dus is het belangrijk dat de koeien zich gemakkelijk door een melkrobot laten melken en dat ze voldoende capaciteit hebben om een hoge melkproductie aan te kunnen. Een goed uier en sterke benen zijn een vereiste. We hebben in samenwerking met fokkerijadviseur Jan Aalberts een index gemaakt door de gewenste melkproductie-, gezondheids- en exterieurkenmerken voor onze veestapel op een rijtje te zetten. Deze ‘klantindex’ is overigens voor ieder melkveebedrijf uniek, omdat de wensen en behoeften van iedere melkveehouder anders zijn. Semex Elevate maakt voor ons paringsvoorstellen waarbij we melkproductie en gehalten voor 40% laten meewegen, het exterieur voor 25% ende secundaire eigenschappen voor 35%.’

Hoe krijg je de allerbeste vrouwelijke dieren in beeld?

Corné: ‘We nemen zelf een oorbiopt bij pasgeboren kalveren die geselecteerd zijn binnen onze fokkerijstrategie. Een Elevate-test voor het nemen van een oorbiopt kost € 30. Voor die uitgave per kalf wordt het genomics-profiel geanalyseerd in het laboratorium van Semex. De uitkomsten worden toegevoegd aan het fokkerijprogramma Semex Elevate. Op basis van de beschikbare data selecteer ik de genetisch allerbeste vrouwelijke dieren.’

"Goede genetica zijn het fundament om dieren gezond en lang op het melkveebedrijf te houden en niet meer jongvee op te fokken dan nodig is."

Wat maakt genomics-informatie interessant?

Fokkerijadviseur Jan Aalberts van Semex: ‘Goede genetica zijn het fundament om dieren gezond en lang op het melkveebedrijf te houden en niet meer jongvee op te fokken dan nodig is. Door inzicht in het DNA van het dier kan genetische aanleg worden voorspeld op het gebied van exterieur en gezondheid. Hoe scoort het dier in aanleg op het gebied van vruchtbaarheid? En wat is de natuurlijke weerstand tegen ziektes? Jonge stieren worden al meer dan 10 jaar getest door KI-organisaties om ervoor te zorgen dat de allerbeste stieren beschikbaar zijn om genetische vooruitgang te boeken. Melkveehouders gebruiken steeds meer genomics stieren binnen hun fokkerijstrategie. Wat nog ontbrak was de mogelijkheid om de beste vrouwelijke dieren te kunnen identificeren. Dat is sinds een aantal jaren mogelijk. Steeds meer melkveehouders laten hun kalveren testen op genomics. Daarmee stijgt de betrouwbaarheid van de gegevens, omdat er meer referentiemateriaal is. Met vrouwelijke genomics kan een betrouwbare versnelling in genetische vooruitgang worden ingezet.’

Hoe zetten jullie vrouwelijke genomics in voor een versnelling in genetische vooruitgang?

Corné: ‘Door middel van Elevate selecteren we onze allerbeste vrouwelijke dieren en zoeken daar de best passende stieren bij. We selecteren stieren die hoog scoren op melkproductie en een minimum van 150 lbs (pond) vet en eiwit vererven. Op de allerbeste pinken en vaarzen zetten we gesekst sperma in voor de hoogst mogelijke genetische vooruitgang. Voor de gebruikskruising gaat onze voorkeur uit naar Black Angus in plaats van Belgisch Blauw. Met name omdat het afkalven gemakkelijker verloopt en er vitale kalveren worden geboren. Met deze maatregelen bereiken we een maximale genetische vooruitgang en hebben we meer kruislingkalveren die we voor een goede prijs kunnen verkopen.'.

"Ik vind dat we een genetisch hoogwaardige en gezonde veestapel hebben met dieren die een mooie melkproductie realiseren."

Hoe kijk je naar je huidige veestapel? Waar ben je tevreden over?

Corné: ‘Ondanks dat we nog maar 9 jaar melken, scoren de koeien bij de laatste bedrijfsinspectie 85 punten. Deze score is het bewijs van een goed en functioneel exterieur. Ik vind dat we een genetisch hoogwaardige en gezonde veestapel hebben met dieren die een mooie melkproductie realiseren. Ten opzichte van vorig jaar is de melkproductie met 3,6 kg per koe per dag gestegen en de gehalten vet en eiwit met respectievelijk 0,08% en 0,06%. Dat is niet alleen dankzij het weer toevoegen van snijmais aan het rantsoen, maar het resultaat van een goede balans in fokkerij, voeren, koecomfort en gezondheid. Vanwege de stijgende kosten voor mestafzet en de dalende opbrengsten voor overtollige vaarzen houden we jaarlijks 20 kalveren minder aan ten opzichte van een aantal jaar geleden.’

Jan: "In het online dashboard van Semex kan Corné zien hoe de veestapel zich ontwikkelt op een specifieke eigenschap. Voor bijvoorbeeld de fokwaarde melk, zijn we gestegen van +350 naar +1.000 en voor gehaltes +0,1 op vet en eiwit. Dit zie je ook terug in de MPR, waarbij de vaarzen uitblinken in zowel melkproductie als gehalten."

Kun je nog meer kengetallen noemen die de genetische vooruitgang bevestigen?

Corné: ‘We werken nu 6 jaar met Semex Elevate en leiden de genetische vooruitgang af aan de hand van de TotalPerformance Index (TPI) - vrij vertaald: Totale Prestatie Index. De TPI is een Amerikaanse totaalfokwaarde waarop stieren en koeien worden gerangschikt. De TPI van ons melkveebedrijf is gemiddeld gestegen van 2.100 in 2018 naar 2.650 in 2024. De beste vaarzen scoren rond 2.950 TPI. We hebben eigenlijk geen vaarzen meer met een tegenvallende melkproductie of exterieurkenmerken. De vaarzen presteren naar verwachting met een gemiddelde lactatiewaarde (LW) van 104.’
Jan: ‘In het online dashboard van Semex kan Corné zien hoe de veestapel zich ontwikkelt op een specifieke eigenschap. Voor bijvoorbeeld de fokwaarde melk, zijn we gestegen van +350 naar +1.000 en voor gehaltes +0,1 op vet en eiwit. Dit zie je ook terug in de MPR, waarbij de vaarzen uitblinken in zowel melkproductie als gehalten.’

Waarom denk je dat nog niet veel melkveehouders gebruik maken van genomics?

Corné: ‘Het is relatief nieuw en bij fokkerij komt ook emotie kijken. Met genomics beoordeel je op basis van genetische data het toekomstig potentieel van een kalf op het gebied van melkproductie, vruchtbaarheid en gezondheid. Dat is een andere aanpak dan veel melkveehouders gewend zijn met paringsadvies achter de koe bijvoorbeeld. De subjectiviteit haal je er min of meer uit. Toch gaan wij zelf ook altijd de stal in. Dat wat ik vanuit de data in Semex Elevate heb gesignaleerd, wordt in de regel bevestigd door de dieren in de stal.’

Word je overspoeld door data of helpt de genomic-informatie je juist om een maximale genetische vooruitgang te bereiken?

Corné: ‘Met Semex Elevate is het mogelijk op basis van het fokdoel een bedrijfseigen index te maken. Welke eigenschappen vinden wij belangrijk? Waar willen we focus op leggen? Met welke dieren willen we vooruit? Op basis van de beschikbare genomic-informatie zet het fokkerijprogramma de allerbeste vrouwelijke dieren op een rijtje. We kunnen stieren selecteren die naadloos daarop aansluiten. In plaats van eindeloos door een catalogus te bladeren en door de bomen het bos niet meer zien. Zonder data blijft het gissen. Door het fokkerijprogramma en het advies van Jan Aalberts word ik ontzorgd en maak ik met zekerheid keuzes voor een maximale genetische vooruitgang. Ik kan het iedereen aanbevelen die vooruit wil met de fokkerij.’

Bedrijfsgegevens

Bles Dairies Farm
Medewerkers en taakverdeling: Bedrijfsleider Corné Kroon werkt samen met Aede Piet Hoekstra op Bles Dairies Farm. Aede Piet is woonachtig bij de jongveelocatie van de boerderij. Een oproepkracht verricht een dag per week hand- en spandiensten. Plaats: Broek (Friesland)
Melken met: 3 melkrobots
Land: 125 hectare grasland, waarvan 25 hectare met uitgestelde maaidatum en 0,5 hectare plas dras
Aantal koeien en jongvee: 200 melk- en kalfkoeien en 85 stuks jongvee
Rollend jaargemiddelde: 12.779 kg melk met 4,22% vet en 3,53% eiwit
Melkstroom: Koe Bewust

Tekst & foto's: ©Dairy Academy